„Uczmy się tolerancji na błędach historii” zaprezentowany po raz pierwszy
Autor: Katarzyna Hasiuk / 03-12-2012

W tym roku przypada 65. rocznica akcji „Wisła”. Młodzi ludzie z Bractwa Młodzieży Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej postanowili w szczególny sposób uczcić pamięć o tragicznych wydarzeniach 1947 roku, kiedy to przymusowo deportowano społeczność ukraińską z Chełmszczyzny i Południowego Podlasia na tzw. Ziemie Odzyskane.

1 grudnia w Lublinie oraz 2 grudnia w Chełmie odbyły się prezentacje projektu „Uczmy się tolerancji na błędach historii”, który bractwo nazwało żywym pomnikiem ku czci ofiar akcji „Wisła”. Spotkania miały charakter podsumowujący. O realizacji finansowanego z europejskich środków projektu, jego założeniach, osiągniętych celach i zdobytym doświadczeniu opowiedzieli: ks. Marcin Gościk, Katarzyna Sawczuk, Katarzyna Rabczuk, Olga Kuprianowicz i Joanna Iwaniuk.

Na początku 2012 roku doszliśmy do wniosku, że prawda o mało znanym wydarzeniu, jakim jest akcja „Wisła” nie powinna zostać zapomniana. Ta myśl stała się punktem wyjścia do realizacji projektu. Po jego napisaniu i spełnieniu wszystkich wymogów, otrzymaliśmy dofinansowanie z Komisji Europejskiej. Wtedy przeszliśmy do działania. W ramach projektu zorganizowaliśmy warsztaty dziennikarskie i wyjazd plenerowy na dawne Ziemie Odzyskane – do Ornety, Lidzbarka Warmińskiego i Mrągowa, gdzie przeprowadzaliśmy wiele wywiady z ofiarami wysiedlenia. Wspomnienia zebraliśmy też od osób z naszej diecezji. – relacjonuje Katarzyna Rabczuk.
Przedsięwzięcie połączyło pokolenia, ponieważ było skierowane zarówno do młodzieży, dorosłych, jak i do seniorów. Udział w projekcie wzięły osoby nie tylko wyznania prawosławnego, lecz wywodzące się z innych tradycji.

Jednym z rezultatów projektu była prezentowana na spotkaniach wystawa archiwalnych i aktualnych fotografii, które ukazują losy wywiezionych osób. Młodzież nadal pracuje nad najważniejszym rezultatem działalności, jakim będzie książką ze wspomnieniami uczestników deportacji, które udało się spisać m. in. podczas wyjazdu na Warmię i Mazury. Ta ukaże się z końcem projektu, czyli w styczniu 2013 r.

Po wystąpieniu młodzieży miały miejsce prezentacje książki Eugeniusza Misiły pt. Akcja „Wisła” 1947. Dokumenty i materiały. W Lublinie odbyła się też dyskusja panelowa z udziałem historyków: autora książki oraz Janusza Wrony, Mariusza Zajączkowskiego i Grzegorza Kuprianowicza.

Spotkania w Lublinie w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im. H. Łopacińskiego oraz w Chełmie w Chełmskim Centrum Kultury Prawosławnej zgromadziły wielu zainteresowanych, wśród których byli przedstawiciele władz miast, konsulatu Ukrainy, środowisk akademickich, duchowieństwo oraz wierni.

Podczas pierwszego ze spotkań odczytany został list od Marszałka Województwa Lubelskiego Krzysztofa Hetmana skierowany do prezesa Towarzystwa Ukraińskiego, wyrażający aprobatę dla organizacji tego typu przedsięwzięć i wyrażający uznanie dla BMP za pomysł realizacji projektu.

Prezentacje odbyły się dzięki współpracy z Towarzystwem Ukraińskim oraz instytucjami goszczącymi – Wojewódzką Biblioteką Publiczną im. H. Łopacińskiego w Lublinie i Chełmskim Centrum Kultury Prawosławnej. Spotkania zostały zorganizowane w ramach projektu „Uczmy się tolerancji na błędach historii”, finansowanego ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu „Młodzież w działaniu”.